Samen met burgers onderzoek doen naar de landbouw van de toekomst. Geen nagebootste situatie in het lab, maar meteen in het echt, in de polder. Polderlab Vrouwe Venne is een uniek experiment, op het gebied van onderzoek én onderwijs. Wie zijn die onderzoekers, en hoe gaat dat dan?
Ecoloog Maarten Schrama is een van de aanjagers van het polderlab. Maarten is projectleider van het onderzoek in de polder en geeft er onderwijs. Bevlogen als hij is, vertelt hij vaak over zijn favoriete project in de media.
‘De Vrouwe Vennepolder is een ontzettend mooie, typische laagveenpolder. Dat we dit samen doen met burgers en boeren is heel bijzonder. Het biedt ons een uniek onderzoeks-ecosysteem midden in het Nederlandse landschap. Een plek als het polderlab is onontbeerlijk als we gedurfde stappen willen zetten!’
Inmiddels kent Maarten ook de risico’s van de polder: ‘ik heb de afgelopen jaren meerdere mobiele telefoons laten verzuipen in de sloten van het polderlab.’
Bioloog en ecoloog Krijn Trimbos is vanaf het begin betrokken bij het onderzoek in het polderlab. Krijn geeft onderwijs over veldonderzoek en verzamelt samen met de studenten gegevens.
Krijn is enorm blij met de samenwerking in het polderlab. ‘Het polderlab brengt verschillende partijen bij elkaar. Zo kunnen we samen oplossingen bedenken voor de voedselproblematiek en problemen in de landbouw.’
En dat is hard nodig. De landbouw heeft met flinke uitdagingen te maken, zoals bodemdaling, verzilting, broeikasgasemissies en biodiversiteitsverlies. Krijn focust graag op oplossingen: ‘Door dit onderzoek krijg ik hoop voor de toekomst. Als we onze krachten bundelen kunnen we samen die landbouw van de toekomst vorm geven.’
Fleur van Duin is promovendus bij het Centrum voor Milieuwetenschappen (CML). Zij heeft voor haar master Biologie al een onderzoeksproject gedaan in het polderlab en is nu dolblij dat ze er ook haar promotieonderzoek kan doen. ‘Het is natuurlijk geweldig om een levensgroot lab tot je beschikking te hebben.’
‘Het doel van mijn onderzoek is om erachter te komen met welke ingrepen je biodiversiteit kunt versterken. En hoe je problemen zoals veenafbraak en bodemdaling kunt stoppen. Ik ga de komende vier jaar verschillende experimenten opzetten in het polderlab en de effecten daarvan monitoren.’
Land van Ons stelt de grond beschikbaar voor het polderlab. Fleur vindt het heel mooi dat haar onderzoek hierdoor dichtbij de praktijk staat. ‘Hopelijk kan ik straks met mijn onderzoeksresultaten een beetje impact maken voor de toekomst van landbouw in het veenweidegebied.’
Wetenschapssocioloog Thomas Franssen is in 2023 betrokken geraakt bij polderlab. Thomas doet onderzoek naar de veranderde rol van wetenschappers in de samenleving en volgt de ecologen in hun onderzoekspraktijken.
Voor Thomas is het polderlab een ideale proeftuin. ‘Doordat het polderlab verschillende partijen bij elkaar brengt die allemaal oplossingen willen ontwikkelen voor de problemen in de landbouw wordt er van de wetenschappers iets heel anders gevraagd dan wat hun collega’s van ze verwachten.’
We kijken steeds meer naar de wetenschap voor nieuwe oplossingen voor maatschappelijke problemen zoals biodiversiteitsverlies en bodemdaling. Polderlab laat zien dat wetenschappers nieuwe oplossingen niet alleen bedenken maar juist in samenwerking met boeren en burgers. Thomas gaat de komende jaren kijken hoe de oplossingen uit poderlab opgepakt worden door politici, beleidsmakers en boeren in andere gebieden; ‘Welke rol kan polderlab spelen in de transitie van de landbouw en hoe doet het dat? Dat ga ik volgen.’
Antropoloog Mandy de Wilde doet sinds 2023 veldwerk in en rondom het polderlab. Mandy
doet onderzoek naar veranderende landbouwpraktijken en hoe deze het Nederlandse
cultuurlandschap van de toekomst gaan vormgeven.
Polderlab is onderdeel van een polderlandschap met weilanden, koeien en sloten: “‘Typisch
Hollands”, hoor je vaak. Men bedoelt dan het landschap. Maar indirect zegt het ook iets over
een landbouwpraktijk die we normaal zijn gaan vinden in Nederland, namelijk veeteelt.’
Maar minder vee is nodig om de klimaat- en biodiversiteitscrisis aan te pakken. In het
polderlab experimenteren de boeren daarom met natte teelt. Denk aan gewassen zoals
cranberry, krabbenscheer en zelfs rijst. Mandy gaat de komende jaren kijken hoe dat in de
boerenpraktijk uitwerkt: ‘Welke kennis, vaardigheden, en ketens heb je nodig als boer om
deze gewassen in de polder te telen op een rendabele manier?’ Maar dat niet alleen: ‘Hoe ziet
zo’n nat cultuurlandschap eruit? Welke dieren en planten leven daar? En hoe gaan ‘wij’ ons
daarin thuis voelen?’